HIV/AIDS là gì?
Hiện nay, đại dịch HIV/AIDS đang gây ra mối đe dọa lớn đối với sức khỏe và tương lai về sức khỏe và đời sống mọi người ở các quốc gia trên khắp thế giới. Đây không chỉ là một vấn đề y tế mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, văn hóa, và an ninh xã hội của các quốc gia.
Theo số liệu thống kê của Cục phòng chống HIV/AIDS thuộc Bộ Y tế, tính đến ngày 17/4/2013, đã có 210.612 trường hợp nhiễm HIV/AIDS trên toàn quốc. Trong số này, 54.361 trường hợp đã chuyển sang giai đoạn AIDS và có 54.485 người đã mất vì căn bệnh này.
Tại Đồng Nai, theo Trung tâm phòng chống HIV/AIDS thuộc Sở Y tế Đồng Nai, tính đến tháng 4 năm 2013, có 6.169 trường hợp nhiễm HIV/AIDS. Trong đó, 2.423 trường hợp đã phát triển thành giai đoạn AIDS và có 1.428 người đã qua đời.
Dự báo cho thấy, nếu không có những biện pháp hiệu quả, đến năm 2020, số người mắc HIV/AIDS có thể lên đến 700.000 người. Mỗi ngày, có khoảng 100 người mới phải đối mặt với căn bệnh này ở Việt Nam.
Hiện nay, chưa có thuốc chữa trị HIV/AIDS. Do đó, việc tự bảo vệ bản thân và cộng đồng cũng như tăng cường thông tin và kiến thức về bệnh này như một biện pháp phòng ngừa rất quan trọng. HIV là vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người, trong khi AIDS là giai đoạn cuối cùng của bệnh khi hệ thống miễn dịch suy giảm, làm người bệnh dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn và ung thư.
Biểu hiện của bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS
Bệnh HIV/AIDS tiến triển qua 4 giai đoạn chính:
Giai đoạn sơ nhiễm: Giai đoạn này kéo dài từ 2 đến 6 tháng sau khi nhiễm virus HIV. Trong thời gian này, cơ thể không có biểu hiện bệnh, và kết quả xét nghiệm HIV thường là âm tính. Tuy nhiên, mặc dù không có triệu chứng, người nhiễm virus HIV có thể lây nhiễm cho người khác qua quan hệ tình dục không an toàn.
Giai đoạn nhiễm HIV không triệu chứng: Khoảng thời gian này kéo dài từ 5 đến 7 năm. Cơ thể vẫn duy trì sức khỏe bình thường nhưng kết quả xét nghiệm HIV sẽ cho kết quả dương tính.
Giai đoạn tiền AIDS: Trong giai đoạn này, không có biểu hiện rõ ràng của bệnh, nhưng xét nghiệm thường cho kết quả dương tính.
Giai đoạn AIDS: Đây là giai đoạn cuối cùng và có những biểu hiện rõ ràng của căn bệnh:
- Suy giảm cân nặng (giảm trên 10% trọng lượng cơ thể).
- Triệu chứng như sốt, tiêu chảy kéo dài trên 1 tháng.
- Nhiều bệnh phụ như ung thư, viêm phổi, lao, viêm da, lở loét trên da và cơ thể.
- Người bệnh có thể nhanh chóng qua đời tùy thuộc vào điều kiện chăm sóc và điều trị y tế.
Con đường lây truyền HIV/AIDS
Có 3 con đường chính gây lây nhiễm HIV:
Qua hoạt động tình dục:
Virus HIV tồn tại nhiều trong chất dịch sinh dục của người nhiễm. Việc tiếp xúc cơ quan sinh dục, bao gồm quan hệ tình dục và tiếp xúc với chất dịch này, đều có thể dẫn đến lây nhiễm HIV.
Lây qua máu:
Virus HIV cũng có mặt trong máu người nhiễm. Sử dụng chung bơm kim tiêm, dụng cụ y tế không được tiệt trùng, hay nhận máu từ người nhiễm HIV, đều có thể gây lây nhiễm HIV.
Trong trường hợp nghiện ma túy, virus HIV không phát sinh từ ma túy, nhưng người nghiện ma túy có nguy cơ cao bị lây nhiễm HIV khi dùng chung bơm kim tiêm hoặc sử dụng bơm kim tiêm tại các điểm bán thuốc.
Từ mẹ sang con:
Tỷ lệ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con là 25 - 30%. Virus HIV có thể lây từ mẹ sang thai nhi trong quá trình thai nghén, qua máu và chất dịch sinh học của mẹ trong quá trình sinh, hoặc qua sữa mẹ khi con được cho bú. Trẻ sơ sinh nhiễm HIV thường có thể không sống được quá 3 năm sau khi sinh ra.
Cách phòng tránh HIV cho mình và cho cộng đồng
Phòng tránh HIV theo các con đường lây nhiễm HIV như sau:
Phòng tránh lây nhiễm HIV qua đường tình dục:
- Sống đời sống lành mạnh và duy trì một mối quan hệ chung thuỷ với một người không nhiễm HIV. Tránh quan hệ tình dục không an toàn.
- Trong trường hợp quan hệ tình dục với đối tượng có nguy cơ nhiễm HIV, sử dụng bao cao su đúng cách để bảo vệ bản thân.
- Phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lây truyền qua đường tình dục cũng giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS.
- Không sử dụng ma túy tiêm.
- Chỉ nhận máu và các sản phẩm máu đã được kiểm tra HIV khi cần thiết.
- Sử dụng bơm kim tiêm vô trùng và không chia sẻ bơm kim tiêm. Đảm bảo sử dụng dụng cụ y tế đã được tiệt trùng.
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với các chất lỏng cơ thể của người nhiễm HIV.
- Sử dụng đồ dùng cá nhân như dao cạo, bàn chải đánh răng, bấm móng tay...
Phòng tránh lây nhiễm HIV qua đường máu:
Phòng tránh lây nhiễm HIV từ mẹ sang con:
Phụ nữ nhiễm HIV tránh thai vì tỷ lệ lây truyền HIV sang con có thể lên tới 30%. Nếu đã mang thai, cần xem xét không sinh con.
Trong trường hợp muốn sinh con, cần tìm tư vấn từ cơ sở y tế về cách phòng ngừa lây nhiễm HIV cho con.
Sau khi sinh, nếu có điều kiện, nên cho trẻ dùng sữa công thức thay thế sữa mẹ để giảm nguy cơ lây nhiễm qua sữa mẹ.
Tuyên truyền và bổ sung kiến thức về HIV/AIDS và sức khỏe tình dục có thể giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về nguy cơ và biện pháp phòng tránh HIV.
Nguồn: Trung tâm y tế quận Gò Vấp.
